Als een rode lap op een stier, zo kan je de belastingvrije meerwaarde van één miljard euro van Marc Coucke noemen. De timing kon voor redenen van journalistieke relevantie niet beter (of slechter?) gekozen zijn. Grote koppen, verontwaardiging alom. Zowaar zelfs bij deze auteur.
Uitermate jammer dat journalisten niet genuanceerder berichten. Ik lees nergens de diepere analyse van wat een meerwaardebelasting betekent en inhoudt. Zal het dan echt aan deze kleine garnaal liggen om wat ideeën terzake te spuiten?
- Maak geen beleid op basis van de uitzonderingen… bijna iedereen is de pineut van een meerwaardebelasting
Een miljard cashen en geen belastingen… uiteraard dat iedereen daar wat verontwaardigd over is. Maar hoe vaak hebben we zo’n Marc Coucke? We riskeren een belasting in het leven te roepen omwille van een feit dat zich slechts af en toe voordoet. (Een kleine randbedenking: het wil ook iets zeggen hoe mensen een ondernemer vandaag bekijken als er vooreerst jaloezie en afgunst komt kijken in plaats van een veel passendere reactie van fierheid, admiratie en gelukwensen.)
- U – én niet uw buur – bent de rijke die men viseert…
Als de discussie omtrent een meerwaardebelasting gevoerd wordt op basis van demagogie, is de leuze gemakkelijk: “laat de rijken meebetalen”. Maar wie is rijk. Misschien dat af en toe zo’n rijkerd eens zal getaxeerd worden… daarnaast zal de meerwaardebelasting jaarlijks duizenden kleine garnalen treffen. De bakker op de hoek die op pensioen gaat en zijn zaak verkoopt, de bediende die het vakantiehuisje dat hij van zijn ouders erfde verkoopt, de arbeider die zijn woning verkoopt om na pensioen een appartement te betrekken, de hele reeks werknemers die groepsverzekeringen hebben die beleggen in aandelen, de hobbyist die zijn postzegelverzameling aan felle meerwinst verkoopt, de duivenliefhebber die zijn duifjes te koop stelt, mensen met een levensverzekering of beleggingsproduct gekoppeld aan de aandelenbeurzen, … Een hele hoop kleine garnalen, dus! Allemaal zijn ze slachtoffer van zo’n vermogens(winst)belasting. (Rode) politici zeggen dat er niet snel bij. De leuze is te gemakkelijk: “laat de rijken betalen”.
En wie is rijk? Stel deze vraag aan elke betoger of voorstander van de vermogens(winst)belasting, en het antwoord zal zijn “degenene die net 10.000 euro rijker is dan mezelf”.
Als men dieper graaft, wordt snel op tafel gelegd dat de meerwaardebelasting doeltreffend moet afgebakend worden. Dus niet Jan-modaal, wel ‘de rijken’. Er zal dus een definitie van ‘de rijken’ moeten komen. Als ik de belastingwet bekijk, kan ik er enkel van uitgaan dat (rode) politici nogal snel iemand rijk vinden. Onze getrapte tarieven in de personenbelasting zijn helemaal niet getrapt; niet enkel de rijken betalen immers 45%… dat doe je al vanaf een gammel bruto inkomen van EUR 20.370. Bovenop die 45% betaalt de werknemer nog 13% sociale zekerheidsbijdragen en draagt de werkgever nog eens 33% sociale zekerheidsbijdragen bij.
Onthou als kleine garnaal… als iemand u probeert te overtuigen van een meerwaardebelasting, vraag dan zeker vanaf welk inkomen hij vindt dat die meerwaardebelasting van toepassing moet zijn.
- Maak geen beleid op basis van de uitzonderingen… de grote vis betaalt toch niet
Er zijn meer dan 200 landen ter wereld… ik kan u verzekeren dat die grote vissen die zelf niet inzien dat ze best ook wat bijdragen op hun meerwaarde, nooit een meerwaardebelasting zullen betalen. Het wordt dus een belasting die door de superrijken enkel betaald zal worden ‘als ze daar zelf zin in hebben’.
Is dat oneerlijk… ja! Maar het is de realiteit. Trouwens, dat een ‘duurdere’ belasting minder opbrengt, is in het verleden al meermaals bewezen. Niet enkel omdat men fraudeert of uitvlagt, maar gewoon omdat men handelingen gaat stellen die zorgen dat de belastbare materie zich niet voordoet. Voorbeelden:
- duurdere voordelen alle aard op auto’s → meer milieuvriendelijke auto’s en minder dure auto’s → gevolg: geen 200mio in de schatkist zoals voorzien + algemene malaise in de autosector (garages die met bepaalde modellen blijven zitten en deze uiteindelijk met veel verlies aan buitenlandse klanten moeten slijten)
- verhoging premietaks levensverzekering → geen meeropbrengst voor de schatkist omdat beleggers gezien het gedaalde rendement (omwille van de belastingverhoging) kiezen voor alternatieven (zoals oa spaarboekje of beleggingsbonnen)
- verhoging roerende voorheffing op spaarproducten → verschuiving naar beleggingsproducten gebaseerd op onderliggende aandelen
De enige reden om dan toch een meerwaardebelasting in het leven te roepen, is geen budgettaire. Ze zal niet meer inkomsten genereren. Ze geeft wel een ideologische boodschap… we veronderstellen in onze maatschappij dat iedereen gelijk bijdraagt. En daar is zeker iets voor te zeggen… en in mijn ogen de enige goede reden om een meerwaardetaxatie in het leven te roepen.
- Meerwaardebelasting voorbij de slogans… een eerlijkere taxatie
Dus, betoog van het verhaal, een vermogenswinstbelasting om de excessen van de markt tegen te gaan, hoeft geen slecht idee te zijn. Maar ik vrees echt dat het dit niet zal worden. Het zal een belasting worden die Jan Modaal treft, terwijl de groten ons land ontglippen.
Wat zijn in mijn ogen dan de randvoorwaarden waarbinnen een meerwaardebelasting eerlijk kan zijn.
De eerste gouden regel in een eerlijk belastingstelsel is dat enkel netto winsten belastbaar mogen zijn. Met andere woorden, waar opbrengst belast kan worden, moet verlies aftrekbaar zijn. Dat wil dus zeggen dat de zelfstandige die zijn vennootschap opstart met 18.600 euro startkapitaal, maar enkele jaren later in faling moet gaan, die 18.600 mag aftrekken van zijn overige inkomsten. Dat zou pas een meerwaardebelastingregime zijn dat starters sneller zal aanzetten om toch de stap te wagen!
De meerwaarde moet ook duidelijk vast te stellen zijn. Wat als je, zoals Marc Coucke, een deel van je verkoopprijs in aandelen ontvangt? Wanneer worden die gewaardeerd? Er zijn heel veel praktische problemen omtrent een vermogenswinstbelasting.
En tot slot, waarom niet voorzien in een belastingvrijstelling mits herinvestering van het ontvangen bedrag. Als de ontvangen gelden geherinvesteerd worden in nieuwe bedrijven of andere activa… geldt dat niet als een betere ondersteuning van onze economie dan het heffen van een belasting?
- Conclusie
4 belangrijke conclusies:
- kijk verder dan de slogan “laat de rijken betalen” – vraag na hoe iemand een meerwaardebelasting ziet… want voor je het weet, graaf je je eigen graf
- een meerwaardebelasting als ideologisch boodschap hoeft niet mis te zijn, op voorwaarde dat ze heel duidelijk is afgebakend, zin voor ondernemerschap niet ondergraaft, en eerlijk is (kosten/verlies aftrekbaar; winst belastbaar)
- een meerwaardebelasting zal een te verwaarlozen budgettair effect hebben. de grote vissen zwemmen naar andere oceanen, bij de kleine garnalen zullen verliezen en winsten elkaar compenseren (de afgelopen 7 jaar zouden de verliezen trouwens groter zijn geweest dan de winsten, wat uiteindelijk geld zou gekost hebben aan de schatkist; bovendien is controle op zo’n vermogenswinstbelasting erg arbeidsintensief en duur voor de staat, men riskeert meer te moeten betalen aan controle dan hetgeen de belasting potentieel kan opbrengen)
- opletten dat als de grote vissen wegzwemmen, onze economie er als geheel niet gehavend uitkomt… dan werkt zo’n meerwaardebelasting immers waardevernietigend, en dat is misschien nog wel de belangrijkste reden om toch maar af te zien van die meerwaardebelasting.